نگاه ایران به جهان در دولت آیت الله رئیسی به کدام سمت می رود؟

به گزارش راهبرد معاصر، آیین تحلیف سیدابراهیم رئیسی هشتمین رئیس‌جمهور کشورمان و رئیس دولت سیزدهم عصر پنجشنبه ۱۴ مرداد در صحن علنی مجلس شورای اسلامی برگزار شد. در این مراسم بیش از ۱۱۵ میهمان از ۷۳ کشور حضور و پوشش خبری این مراسم را ۱۷۰ خبرنگار داخلی و خارجی برعهده داشتند.

حضور این تعداد از مهمانان خارجی به تعبیر کارشناسان در شرایط ویژه ای که کرونا بر دنیا سایه انداخته است، نشان از اهمیت جایگاه و موقعیت ایران در نظام بین الملل دارد، نکته ای که کارشناسان معتقدند نباید از آن غافل شد، چراکه حضور ۱۱۵ هیئت از کشور‌های مختلف نشان دهنده اهمیت و جایگاه ایران و مورد توجه بودن دموکراسی در ایران است.

ناظران بر این باورند که کشور‌های غربی به ویژه آمریکا، انگلیس و متحدان منطقه‌ای آن‌ها، مانند امارات و عربستان سعودی تلاش زیادی کردند که با استفاده از رسانه مانع از انتخابات خوب در ایران شوند، اما انتخابات به خوبی برگزار و انتقال آرام قدرت هم انجام شد، حضور هیئت‌های خارجی نشان دهنده همین انتقال آرام و خوب قدرت در ایران است که بیانگر وجود دموکراسی در ایران است، آن هم در منطقه‌ای که شاهد هستیم کشور‌هایی مانند عربستان، امارات، بحرین، قطر و کویت فاقد دموکراسی بوده و هستند.
وقتی یک دنیا روی ایران حساب می‌کند

علیرضا تقوی نیا تحلیلگر مسائل سیاسی در گفت‌وگو با باشگاه خبرنگاران جوان، بر این باور است که جمهوری اسلامی ایران جایگاه یک کشور عادی را ندارد و یک قدرت منطقه‌ای است که ثبات و امنیت آن علی رغم تمام فشارها، تحریم‌ها و تهدید‌ها تضمین شده و تمام دنیا روی ایران حساب می‌کنند. علیرغم تلاش‌هایی که دشمنان ایران برای انزوای ایران و نظام جمهوری اسلامی دارند، نظام جمهوری اسلامی مقتدر، منسجم و با برنامه در معادلات بین المللی است که آرام آرام جایگاه خود را به این قدرت منطقه‌ای بی بدیل در دنیا تبدیل کرده که خصوصا در عرصه نظامی و ژئوپلیتیکی در منطقه غرب آسیا حرف اول را می‌زند و تحولات اخیر در اسرائیل چنین گزاره‌ای را تصریح می‌کند.



تقوی نیا درباره پیام حضور مهمانان از کشور‌های مختلف در مراسم تحلیف رئیس جمهور، تصریح کرد: این حضور نشان می‌دهد که جمهوری اسلامی ایران منزوی نیست، مقاومت نتیجه داده و هرچه تلاش کردند که از درون جمهوری اسلامی ایران را با فشار اقتصادی از هم بپاشند یا با تحریم‌های همه جانبه بتوانند نظام را در انزوای بین المللی قرار دهند این نظام با ثبات و کاملا فعال در عرصه بین المللی است و منفعل نیست و کسانی که موضع غلط نسبت به ایران داشتند خودشان را اصلاح کردند؛ یعنی عربستان سعودی موضع غلط نسبت به ایران داشته، اما متوجه شده است که راه حل بحران‌های سعودی از دوستی و نزدیکی با ایران می‌گذرد. سعودی‌ها، امارات، عراق و افغانستان نمی‌توانند بحران‌های خود را بدون ایران حل کند، ایران است که نقش بالانس کننده، توازن بخش و ثبات آفرین در منطقه را بر عهده دارد و در همین زمینه حضور این همه مهمان حاکی از ارتقای روز افزون جایگاه نظام جمهوری اسلامی ایران دارد.

نگاه کم‌رنگ به غرب؛ سیاستی که در مراسم تحلیف هم خودنمایی کرد

رضا یگانه شکیب کارشناس مسائل بین الملل در گفت‌وگو با باشگاه خبرنگاران جوان، معتقد است که مهمانانی از کشور‌های متعدد در مراسم تحلیف آقای رئیسی شرکت کردند، نشان می‌دهد که کشور‌های جهان جایگاه ژئوپلیتیک و اقتصاد ایران را درک کرده‌اند و کشور‌های متعدد به ویژه اتحادیه اروپا به نقش عمده ایران در صلح و ثبات جهان پی برده‌اند.

یگانه شکیب ادامه داد: ایران در جایگاه مهمی از مسیر تجاری و تبادلات انرژی قرار گرفته است، به خصوص غول‌های عظیم جهان که با ما نزدیکی دارند، یعنی هند و چین به شدت روی ایران حساب می‌کنند و علیرغم فشار‌های غرب در این مدت نه تنها سعی کردند که روابط خود را با ایران حفظ کنند بلکه در این رفت و آمد‌های دیپلماتیک این پیام را رسانند که دوست دارند با ایران رابطه داشته باشند. به نظر می‌رسد که سیاست عدم شرطی کردن اقتصاد در دستور کار قرار دارد، یعنی اینکه اقتصاد مشروط به رابطه با کشور‌ها نیست و توازنی در سیاست خارجی برقرار می‌شود به این معنا که نگاهی چند سویه و چند جانبه به جهان دوخته شود که لزوما نگاه به غرب نیست، بلکه نگاه به آمریکای لاتین، آسیای میانه و آفریقا است.

تقوی نیا کارشناس مسائل بین الملل هم با اشاره به حضور گسترده رهبران گروه‌های مقاومت در مراسم تحلیف رئیسی، گفت که جایگاه رهبران گروه‌های مقاومت از نماینده اتحادیه اروپا بالاتر بود که نشان می‌دهد دولت آقای رئیسی در زمینه سیاست خارجی نگاه ویژه‌ای به مقاومت منطقه‌ای در برابر رژیم صهیونیستی دارد و این را هم صهیونیست‌ها هم خوب درک کردند و به همین دلیل است که از بدو انتخاب آقای رئیسی حجم تخریب‌ها و توهین‌ها به سید ابراهیم رئیسی از جانب مقامات رژیم صهیونیسی افزایش پیدا کرد. در دوره آقای رئیسی رژیم صهیونیستی روزگار سختی خواهد داشت.

توسعه روابط با جهان؛ دروازه ای که پیش روی رئیسی باز شده است

کشور‌های همسایه سهم چشمگیری در مراسم تحلیف رئیس‌جمهور داشتند، کشور‌هایی که به ظاهر با ما اختلاف نظر جدی دارند، اما با توجه به هژمونی جمهوری اسلامی ایران در منطقه و جایگاه قدرتی که دارد و وزنی که در مناسبات سیاسی منطقه ای، بین المللی و جهانی دارد آن‌ها هم تصمیم گرفتند که به مراسم تحلیف رئیس جمهور ایران نماینده ارسال کنند و نشان دادند که به دنبال تقابل و افزایش تنش با ایران نیستند و می‌دانند که راه حل ثبات و آرامش منطقه از ایران می‌گذرد و اگر آن‌ها امنیت، تجارت، بقا و ثبات بخواهند باید تعامل مثبتی با ایران داشته باشند.

کیومرث یزدان پناه دانشیار جغرافیای سیاسی دانشگاه تهران در گفت‌وگو با باشگاه خبرنگاران جوان، گفت که اگرچه حضور مقامات عالی رتبه برخی از کشور‌های جهان در مراسم تحلیف ریاست جمهوری آقای رئیسی به عنوان رئیس جمهور دوره سیزدهم در ایران را می‌توان به فال نیک گرفت، این اتفاق می‌تواند اتفاق متفاوتی نسبت به شرایط کشور بوده و خط بطلانی هم بر تمام تبلیغات منفی علیه کشور ما باشد، اما در واقعیت حضور این مقامات با این کیفیت نمی‌تواند ما را گول بزند.



وی افزود: مطمئنا حضور این حد از مهمانان خارجی در ایران خوب است و نشان می‌دهد که بسیاری از کشور‌های جهان تمایل دارند که روابط شان را با کشور تاریخی، با تمدن کهن و فرهنگ قوی مانند ایران ادامه دهند و دوست دارند که در بالاترین سطح ممکن با کشور ما رابطه داشته باشند، انتظار می‌رود که آقای رئیسی که رسما رئیس جمهور کشورمان شده است، استقبال مقامات ۸۰ کشور جهان را به فال نیک بگیرد و آن را فرصتی مغتنم برای خود و دولت خود بدانند و با به کارگیری و بهره گیری از تمام ظرفیت‌ها در عرصه سیاست خارجی زمینه را برای خروج ایران از وضع نامطلوب فعلی فراهم و کاری کند که ایران به موقعیت شایسته خود در نظام بین الملل برگردد و این حجم از فضا‌ها و بار سنگینی که بابت رابطه بد ما با کشور‌های دنیا حاکم است را از بین ببرد.

نگاهی متفاوت به جهان در دولت رئیسی

کارشناسان معتقدند که دولت سیزدهم سکان کشور را در دنیای جدیدی به دست می‌گیرد و اگر ایران می‌خواهد موفق شود باید توازنی در سیاست خارجی خود برقرار کند و دستگاه دیپلماسی هم از این فعالیت‌های اقتصادی و نگاه چند جانبه استفاده کند؛ رئیس جمهور کشورمان اعلام کرده که اولویت ما همسایه هاست و باید بتوانیم از تمام ظرفیت‌ها به طور همزمان استفاده کنیم، قرارداد‌های دوجانبه و چندجانبه واقعیت‌های دنیاشی نوین هستند، دیگر یک اقتصاد حاکم نیست و دستگاه دیپلماسی هم نوعا به طور خودکار باید به این سو حرکت کند و این جهت گیری‌های اقتصادی را تقویت کند.

نجفی کارشناس مسائل بین الملل در گفت‌وگو با باشگاه خبرنگاران جوان، می‌گوید که حضور ۱۱۵ هیئت‌های نمایندگی از کشور‌های مختلف مثلا روسای جمهور عراق، افغانستان، ارمنستان و روسای مجالس سوریه، پاکستان، جمهوری آذربایجان، ترکیه، روسیه و .. اهمیت ایران را در جهان نشان می‌دهد، برخلاف آنچه که تبلیغ می‌شد ایران دارای یک دموکراسی و انتقال آرام قدرت است، حتی آمریکا در انتخابات سال ۲۰۲۰ با چه شرایط بدی مواجه شد و انتقال قدرت با چه وضعیت آشفته، متشنج و تنش انجام گرفت، اما در ایران در آرامش، ثبات و امنیت این انتقال قدرت انجام شد، این نکته مهمی است که مراسم تحلیف رئیس جمهور جدید به دنیا مخابره می‌کند.


نجفی با اشاره به حضور وزرای خارجی بولیوی، نیکاراگوئه و معاون رئیس جمهور ونزوئلا در مراسم تحلیف آقای رئیسی، تصریح کرد: کشور‌های آمریکای لاتین قبل از دولت آقای روحانی روابط رو به رشدی با ایران داشتند و در دولت یازدهم و دوزادهم که جریان غربگرا بر ایران حکومت می‌کرد حجم این روابط کاسته شد و به سردی گرایید، حضور این هیئت‌های نمایندگی نشان می‌دهد که آن‌ها امیدوارند با تغییر رویکرد ایران از غربگرایی به رویکرد انقلابی، شاهد روابط گرم و صمیمانه اقتصادی و سیاسی مابین ایران با کشور‌های انقلابی آمریکای لاتین باشند./باشگاه خبرنگاران

کارشناس مسائل بین الملل اضافه کرد: آقای رئیسی این فرصت را دارد که یک اتحادیه‌ای از کشور‌های تحریم شده توسط آمریکا را تشکیل دهد، یعنی کشور‌هایی مانند نیکاراگوئه، ونزوئلا، سوریه، بولیوی، یمن، کوبا، ایران، لبنان و .. می‌توانند اتحادیه‌ای ضد تحریم‌های آمریکا را تشکیل دهند و دلار استفاده نکنند که این موضوع در دیپلماسی اقتصادی می‌تواند مورد توجه باشد.

در آخر باید گفت که سیاست خارجی هر کشوری به نوعی تقویت کننده سیاست‌ها و استراتژی‌های کلان داخلی آن کشور است و جایگاه بسیار مهم و والایی در تحقق اهداف توسعه ای، اقتصادی و راهبرد‌های رقابتی یک کشور دارد، بر همین اساس مواجهه واقع‌بینانه و تخصصی دولت سیزدهم می‌تواند فرصت‌های مغفول مانده را محقق کرده و تهدید‌ها را در شرایط حساس فعلی به فرصت تبدیل کند. از سوی دیگر تقویت رویکرد نگاه به شرق و نزدیکی بیشتر به قدرت‌های آسیایی در مناسبات منطقه‌ای، فرامنطقه‌ای و بین‌المللی رویکردی است که می‌تواند وزنه روابط خارجی ایران را به سمت شرق سنگین‌تر کند.